پیشنهادهای کاربردی جهت تقویت سواد خواندن کودکان :
الف ـ پیشنهادهای مربوط به فعالیت‌های قبل از مدرسه
1 ـ پیشنهاد می‌شود والدین قبل از آن که فرزندانشان به مدرسه بروند، اقدامات زیر را برای تقویت سواد خواندن و مهارت‌های درک مطلب انجام دهند :
الف ) کتاب خواندن
ب ) قصه گفتن
پ ) خواندن شعر و سرود
ت ) بازی کردن با اسباب بازی های الفبایی
ث ) انجام فعالیت‌های مربوط به خواندن با استفاده از رایانه
ج ) بازی با کلمات
چ ) نوشتن حروف یا کلمات
ح ) خواندن تابلوها و برچسب‌ها با صدای بلند
خ ) تماشای برنامه‌های تلویزیونی که در آنها خواندن آموزش داده می‌شود
د ) تماشای برنامه‌های تلویزیونی یا ویدئویی با زیرنویس
ذ ) خواندن تابلوهای خیابان
2 ـ بهتر است والدین برای ترویج فرهنگ مطالعه و عادت به خواندن، کارهای زیر را با فرزندان خود انجام دهند :
الف ) خواندن مطلبی با صدای بلند برای کودک
ب ) گوش دادن به فرزند هنگامی که با صدای بلند مطلبی را می‌خواند
پ ) صحبت کردن با فرزند در مورد مطالبی که به تنهایی خوانده است
ت ) صحبت کردن با فرزند در مورد مطالبی که والدین یا یکی دیگر از اعضای خانواده خوانده است.
ث ) بحث وگفت و گو با فرزند در مورد آنچه او در کلاس در ارتباط با خواندن انجام می‌دهد
ج ) رفتن با فرزند به کتابخانه یا کتاب فروشی
چ ) کار یا بازی با رایانه به همراه فرزند
ح ) تشویق فرزند به نوشتن
3 ـ والدین از مدرسه فرزند خود بخواهند هر چند وقت یکبار کارهای زیر را انجام دهند :
الف ) از والدین بخواهند که بر انجام تکالیف مربوط به درس فارسی فرزندان خود نظارت کنند.
ب ) نمونه‌هایی از کارهای کلاسی فرزندشان را در زمینه درس فارسی به آنان بدهند یا آنها را برایشان ارسال کنند.
پ ) اطلاعاتی را در مورد عملکرد فرزندشان در درس فارسی در اختیار آنها قرار دهند یا آنها را برایشان ارسال کنند.
ب ـ پیشنهادهای مربوط به فعالیت‌های مدرسه
4 ـ پیشنهاد می‌شود مدیران مدارس و مسئولان گروههای آموزشی درس فارسی، در مورد این که معلمان تا چه اندازه از منابع و امکانات آموزشی و کمک آموزشی زیر جهت تقویت سواد خواندن دانش‌آموزان استفاده می‌کنند، بررسی‌های لازم را بعمل آورند :
الف ) کتابهای درسی یا کتابهای دوره‌ای
ب ) کتابهای کار و تمرین یا برگه‌های کار
پ ) روزنامه یامجله‌های کودکان
ت ) نرم‌افزارهای رایانه‌ای برای آموزش خواندن(مثل سی دی رام)
ث ) مطالب آموزشی در دسترس از طریق اینترنت
ج ) کتابهای متنوع کودکان(مانند رمان‌ها، مجموعه‌داستان‌ها و مطالب غیررمان)
چ ) مطالبی درباره موضوعات دیگر که معلم متناسب با شرایط، امکانات مدرسه و علاقه دانش‌آموزان انتخاب می‌کند
5 ـ معلمان جهت بهبود و تقویت بازده تدریس معلم خود، باید هنگامی که به آموزش یا سایر فعالیت‌های مرتبط با خواندن می‌پردازند، هر چند وقت یکبار دانش‌آموزان را به شکل‌های زیر گروه‌بندی کنند :
الف ) دانش‌آموزانی را که توانایی یکسانی دارند، در یک گروه قرار دهند.
ب ) دانش‌آموزانی را که توانایی متفاوتی دارند، در یک گروه قرار دهند.
پ ) با استفاده از معیارهای دیگری دانش‌آموزان را گروه‌بندی کنند.
ت ) برای آموزش خواندن، با تک تک دانش‌آموزان به شکل انفرادی کار کنند.
6 ـ هنگامی که معلمان به آموزش و سایر فعالیت‌های مربوط به آموزش خواندن می‌پردازند، هر چند وقت یک بار دانش‌آموزان را مکلف به خواندن مطالب زیر کنند :
الف ) حکایت‌ها و افسانه‌ها
ب ) داستان‌های دیگر
پ ) کتابهای قصه بلند با فصل‌های مشخص
ت ) شعر
ث ) نمایش‌نامه
ج ) مطالب توصیفی و تشریحی درباره اشیا، اشخاص و وقایع(غیررمان)
چ ) دستورالعمل‌ها یا راهنماهاییکه توضیحاتی در مورد شیوه کار کردن اشیا می‌دهند
ح ) جدول‌ها، شکل‌ها و نمودارها
7 ـ پیشنهاد می‌شود هنگامی که معلمان به آموزش یا سایر فعالیت‌های مربوط به آموزش خواندن می‌پردازند، هر چند وقت یکبار کارهای زیر راانجام دهند :
الف ) مطلبی را با صدای بلند برای کلاس بخوانند.
ب ) از دانش آموزان بخواهند که مطلبی را با صدای بلند برای همه کلاس بخوانند.
پ ) از دانش‌آموزان بخواهند که مطالبی را با صدای بلند دو تا دو تا یا در گروههای کوچک بخوانند.
ت ) از دانش‌آموزان بخواهند که مطلبی را با صدای آهسته برای خودشان بخوانند.
ث ) از دانش آموزان بخواهند مطلبی راکه دانش‌آموزان دیگر با صدای بلند می‌خوانند، آنها خود آهسته بخوانند.
ج ) به دانش‌آموزان فرصت دهند تا کتاب‌هایی را به انتخاب خودشان بخوانند.
چ ) راه کارهای متفاوت خواندن را به دانش‌آموزان یاد بدهند.
ح ) راه‌کارهای رمزگشایی صداها و کلمه‌ها را به دانش‌آموزان بیاموزند.
ح ) لغت‌های تازه را به طور نظام‌مند به دانش آموزان بیاموزند.
د ) برای درک و فهم لغات تازه در متنی که خوانده می شود به دانش‌آموزان کمک کنند.
8 ـ پس از آن که دانش‌آموزان مطلبی را خواندند، بهتر است معلمان هر چند وقت یکبار از آنها بخواهند که کارهای زیر را انجام دهند :
الف ) به پرسش‌های درک مطلبی که در کتاب یا برگه تمرین وجود دارد و به آنچه خوانده‌اند مربوط است پاسخ دهند.
ب ) در مورد متنی که خوانده‌اند،مطالبی به صورت انشایی بنویسند.
پ ) در مورد متنی که خوانده‌اند به پرسش‌های شفاهی پاسخ دهند یا آنرا به طور شفاهی خلاصه کنند.
ت ) در مورد آنچه خوانده‌اند با یکدیگر صحبت کنند.
ث ) در مورد آنچه خوانده‌اند نقاشی بکشند یا یک کار هنری دیگر انجام دهند.
ج ) نمایش‌نامه‌ای را در مورد متنی که خوانده‌اند اجرا کنند.
چ ) در مورد متنی که خوانده‌اند یک طرح تحقیق گروهی انجام دهند.
ح ) در مورد مطالبی که خوانده‌اند، در یک آزمون یا امتحان کتبی شرکت کنند.
9 ـ پیشنهاد می‌شود معلمان هر چند وقت یکبار از دانش‌آموزان بخواهند که کارهای زیر را برای کمک به بهبود روش‌ها و مهارت‌های درک مطلب خود انجام دهند :
الف ) مشخص کردن پیام اصلی متن خوانده شده
ب ) توضیح متن خوانده یا بسط مفهوم برداشت شده از متن
پ ) مقایسه متن خوانده شده با تجربیات شخصی دانش آموزان
ت ) مقایسه متون خوانده شده با تجربیات شخصی دانش‌آموزان
ث ) حدس زدن آنچه در بخش‌های بعدی متن اتفاق خواهد افتاد
ج ) تعمیم یا نتیجه‌گیری مبتنی بر متن
چ ) توصیف شیوه نگارش و ساختار متون خوانده شده
ح ) سایر موارد
10 ـ بهتر است معلمان هر چند وقت یکبار به عنوان بخشی از آموزش قرائت یا خواندن، اقدامات زیر را انجام دهند :
الف ) از دانش‌آموزان بخواهند که فیلم‌های مربوط به کتاب‌ها و داستان‌های کودکان را تماشا کنند.
ب ) از دانش‌آموزان بخواهند تا برای به دست آوردن اطلاعات، به تماشای فیلم، ویدئو یا تلویزیون بپردازند.
پ ) از دانش‌آموزان بخواهند که مطالب ارائه شده در رسانه‌های گوناگون ارتباط جمعی را با هم مقایسه کنند.
11 ـ برای ارتقای سواد الکترونیکی و توسعه فرهنگ IT بهتر است معلمان هر چند وقت یک بار از دانش‌آموزان بخواهند که با استفاده از رایانه کارهای زیر را انجام دهند :
الف ) با استفاده از فناوری رایانه، اطلاعات را به دست آورند.
ب ) داستان‌ها یا مطالب دیگری را روی صفحه نمایش رایانه بخوانند.
پ ) با استفاده از نرم افزارهای آموزشی مناسب، مهارت‌ها و روش‌های خواندن خود را بهبود بخشند.
ت ) با استفاده از رایانه، داستان یا مطالب دیگر را بنویسند.
ث ) با استفاده از رایانه با دانش آموزان مدارس دیگر در کشورهای دیگر ارتباط برقرارکنند یا طرح‌های مشترک انجام دهند.
12 ـ پیشنهاد می‌شود معلمان مدارس ابتدایی(پایه چهارم) به عنوان بخشی از تحصیلات رسمی یا دوره‌های آموزشی خود، در زمینه‌های زیر مهارت‌های لازم را آموزش ببینند:
الف ) زبان فارسی
ب ) ادبیات فارسی
پ ) روش تدریس خواندن
ت ) روان شناسی
ث ) آموزش‌های جبرانی در قرانت فارسی و خواندن
ج ) تئوری‌های خواندن
ج ) یادگیری و رشد زبان در کودکان
ح ) آموزش استثنایی
13 ـ پیشنهاد می‌شود معلمان از دانش‌آموزان بخواهند که پس از خواندن مطلبی ـ مثلاً متن درس ـ در کلاس، کارهای زیر را انجام دهند:
الف ) به پرسش‌های مطلبی که خوانده‌اند،در کتاب یا برگه تمرین پاسخ دهند.
ب )درباره موضوعی که خوانده‌اند،مطالبی بنویسند.
پ ) به پرسش‌های معلم در مورد آنچه خوانده‌اند با صدای بلند جواب بدهند.
ت ) با دانش‌آموزان دیگر درباره موضوعی که خوانده‌اند صحبت کنند.
ث ) درباره موضوعی که خوانده‌اند نقاشی کنند یا کاردستی بسازند.
ج ) درباره موضوعی که خوانده‌اند نمایش‌های مناسبی بازی کنند.
چ ) درباره آنچه خوانده‌اند با دیگر دانش‌آموزان کلاس یک تحقیق گروهی انجام دهند.
ح ) درباره موضوعی که خوانده‌اند مصداق‌هایی در زندگی روزمره بیابند و توضیح بدهند.
