پیشنهادهای کاربردی جهت تقویت سواد خواندن کودکان :

الف ـ پیشنهادهای مربوط به فعالیت‌های قبل از مدرسه

1 ـ پیشنهاد می‌شود والدین قبل از آن که فرزندانشان به مدرسه بروند، اقدامات زیر را برای تقویت سواد خواندن و مهارت‌های درک مطلب انجام دهند :

الف ) کتاب خواندن

ب ) قصه گفتن

پ ) خواندن شعر و سرود

ت ) بازی کردن با اسباب بازی های الفبایی

ث ) انجام فعالیت‌های مربوط به خواندن با استفاده از رایانه

ج ) بازی با کلمات

چ ) نوشتن حروف یا کلمات

ح ) خواندن تابلوها و برچسب‌ها با صدای بلند

خ ) تماشای برنامه‌های تلویزیونی که در آنها خواندن آموزش داده می‌شود

د ) تماشای برنامه‌های تلویزیونی یا ویدئویی با زیرنویس

ذ ) خواندن تابلوهای خیابان

2 ـ بهتر است والدین برای ترویج فرهنگ مطالعه و عادت به خواندن، کارهای زیر را با فرزندان خود انجام دهند :

الف ) خواندن مطلبی با صدای بلند برای کودک

ب ) گوش دادن به فرزند هنگامی که با صدای بلند مطلبی را می‌خواند

پ ) صحبت کردن با فرزند در مورد مطالبی که به تنهایی خوانده است

ت ) صحبت کردن با فرزند در مورد مطالبی که والدین یا یکی دیگر از اعضای خانواده خوانده است.

ث ) بحث وگفت و گو با فرزند در مورد آنچه او در کلاس در ارتباط با خواندن انجام می‌دهد

ج ) رفتن با فرزند به کتابخانه یا کتاب فروشی

چ ) کار یا بازی با رایانه به همراه فرزند

ح ) تشویق فرزند به نوشتن

3 ـ والدین از مدرسه فرزند خود بخواهند هر چند وقت یکبار کارهای زیر را انجام دهند :

الف ) از والدین بخواهند که بر انجام تکالیف مربوط به درس فارسی فرزندان خود نظارت کنند.

ب ) نمونه‌هایی از کارهای کلاسی فرزندشان را در زمینه درس فارسی به آنان بدهند یا آنها را برایشان ارسال کنند.

پ ) اطلاعاتی را در مورد عملکرد فرزندشان در درس فارسی در اختیار آنها قرار دهند یا آنها را برایشان ارسال کنند.

 

ب ـ پیشنهادهای مربوط به فعالیت‌های مدرسه

4 ـ پیشنهاد می‌شود مدیران مدارس و مسئولان گروه‌های آموزشی درس فارسی، در مورد این که معلمان تا چه اندازه از منابع و امکانات آموزشی و کمک آموزشی زیر جهت تقویت سواد خواندن دانش‌آموزان استفاده می‌کنند، بررسی‌های لازم را بعمل آورند :

الف ) کتابهای درسی یا کتاب‌های دوره‌ای

ب ) کتاب‌های کار و تمرین یا برگه‌های کار

پ ) روزنامه یامجله‌های کودکان

ت ) نرم‌افزارهای رایانه‌ای برای آموزش خواندن(مثل سی دی رام)

ث ) مطالب آموزشی در دسترس از طریق اینترنت

ج ) کتاب‌های متنوع کودکان(مانند رمان‌ها، مجموعه‌داستان‌ها و مطالب غیررمان)

چ ) مطالبی درباره موضوعات دیگر که معلم متناسب با شرایط، امکانات مدرسه و علاقه دانش‌آموزان انتخاب می‌کند

5 ـ معلمان جهت بهبود و تقویت بازده تدریس معلم خود، باید هنگامی که به آموزش یا سایر فعالیت‌های مرتبط با خواندن می‌پردازند، هر چند وقت یکبار دانش‌آموزان را به شکل‌های زیر گروه‌بندی کنند :

الف ) دانش‌آموزانی را که توانایی یکسانی دارند، در یک گروه قرار دهند.

ب ) دانش‌آموزانی را که توانایی متفاوتی دارند، در یک گروه قرار دهند.

پ ) با استفاده از معیارهای دیگری دانش‌آموزان را گروه‌بندی کنند.

ت ) برای آموزش خواندن، با تک تک دانش‌آموزان به شکل انفرادی کار کنند.

6 ـ هنگامی که معلمان به آموزش و سایر فعالیت‌های مربوط به آموزش خواندن می‌پردازند، هر چند وقت یک بار دانش‌آموزان را مکلف به خواندن مطالب زیر کنند :

الف ) حکایت‌ها و افسانه‌ها

ب ) داستان‌های دیگر

پ ) کتاب‌های قصه بلند با فصل‌های مشخص

ت ) شعر

ث ) نمایش‌نامه

ج ) مطالب توصیفی و تشریحی درباره اشیا، اشخاص و وقایع(غیررمان)

چ ) دستورالعمل‌ها یا راهنماهاییکه توضیحاتی در مورد شیوه کار کردن اشیا می‌دهند

ح ) جدول‌ها، شکل‌ها و نمودارها

7 ـ پیشنهاد می‌شود هنگامی که معلمان به آموزش یا سایر فعالیت‌های مربوط به آموزش خواندن می‌پردازند، هر چند وقت یکبار کارهای زیر راانجام دهند :

الف ) مطلبی را با صدای بلند برای کلاس بخوانند.

ب ) از دانش آموزان بخواهند که مطلبی را با صدای بلند برای همه کلاس بخوانند.

پ ) از دانش‌آموزان بخواهند که مطالبی را با صدای بلند دو تا دو تا یا در گروههای کوچک بخوانند.

ت ) از دانش‌آموزان بخواهند که مطلبی را با صدای آهسته برای خودشان بخوانند.

ث ) از دانش آموزان بخواهند مطلبی راکه دانش‌آموزان دیگر با صدای بلند می‌خوانند، آنها خود آهسته بخوانند.

ج ) به دانش‌آموزان فرصت دهند تا کتاب‌هایی را به انتخاب خودشان بخوانند.

چ ) راه کارهای متفاوت خواندن را به دانش‌آموزان یاد بدهند.

ح ) راه‌کارهای رمزگشایی صداها و کلمه‌ها را به دانش‌آموزان بیاموزند.

ح ) لغت‌های تازه را به طور نظام‌مند به دانش آموزان بیاموزند.

د ) برای درک و فهم لغات تازه در متنی که خوانده می شود  به دانش‌آموزان کمک کنند.

8 ـ پس از آن که دانش‌آموزان مطلبی را خواندند، بهتر است معلمان هر چند وقت یکبار از آنها بخواهند که کارهای زیر را انجام دهند :

الف ) به پرسش‌های درک مطلبی که در کتاب یا برگه تمرین وجود دارد و به آنچه خوانده‌اند مربوط است پاسخ دهند.

ب ) در مورد متنی که خوانده‌اند،مطالبی به صورت انشایی بنویسند.

پ ) در مورد متنی که خوانده‌اند به پرسش‌های شفاهی پاسخ دهند یا آنرا به طور شفاهی خلاصه کنند.

ت ) در مورد آنچه خوانده‌اند با یکدیگر صحبت کنند.

ث ) در مورد آنچه خوانده‌اند نقاشی بکشند یا یک کار هنری دیگر انجام دهند.

ج ) نمایش‌نامه‌ای را در مورد متنی که خوانده‌اند اجرا کنند.

چ ) در مورد متنی که خوانده‌اند یک طرح تحقیق گروهی انجام دهند.

ح ) در مورد مطالبی که خوانده‌اند، در یک آزمون یا امتحان کتبی شرکت کنند.

9 ـ پیشنهاد می‌شود معلمان هر چند وقت یکبار از دانش‌آموزان بخواهند که کارهای زیر را برای کمک به بهبود روش‌ها و مهارت‌های درک مطلب خود انجام دهند :

الف ) مشخص کردن پیام اصلی متن خوانده شده

ب ) توضیح متن خوانده یا بسط مفهوم برداشت شده از متن

پ ) مقایسه متن خوانده شده با تجربیات شخصی دانش آموزان

ت ) مقایسه متون خوانده شده با تجربیات شخصی دانش‌آموزان

ث ) حدس زدن آنچه در بخش‌های بعدی متن اتفاق خواهد افتاد

ج ) تعمیم یا نتیجه‌گیری مبتنی بر متن

چ ) توصیف شیوه نگارش و ساختار متون خوانده شده

ح ) سایر موارد

10 ـ بهتر است معلمان هر چند وقت یکبار به عنوان بخشی از آموزش قرائت یا خواندن، اقدامات زیر را انجام دهند :

الف ) از دانش‌آموزان بخواهند که فیلم‌های مربوط به کتاب‌ها و داستان‌های کودکان را تماشا کنند.

ب ) از دانش‌آموزان بخواهند تا برای به دست آوردن اطلاعات، به تماشای فیلم، ویدئو یا تلویزیون بپردازند.

پ ) از دانش‌آموزان بخواهند که مطالب ارائه شده در رسانه‌های گوناگون ارتباط جمعی را با هم مقایسه کنند.

11 ـ برای ارتقای سواد الکترونیکی و توسعه فرهنگ IT بهتر است معلمان هر چند وقت یک بار از دانش‌آموزان بخواهند که با استفاده از رایانه کارهای زیر را انجام دهند :

الف ) با استفاده از فناوری رایانه، اطلاعات را به دست آورند.

ب ) داستان‌ها یا مطالب دیگری را روی صفحه نمایش رایانه بخوانند.

پ ) با استفاده از نرم افزارهای آموزشی مناسب، مهارت‌ها و روش‌های خواندن خود را بهبود بخشند.

ت ) با استفاده از رایانه، داستان یا مطالب دیگر را بنویسند.

ث ) با استفاده از رایانه با دانش آموزان مدارس دیگر در کشورهای دیگر ارتباط برقرارکنند یا طرح‌های مشترک انجام دهند.

12 ـ پیشنهاد می‌شود معلمان مدارس ابتدایی(پایه چهارم) به عنوان بخشی از تحصیلات رسمی یا دوره‌های آموزشی خود، در زمینه‌های زیر مهارت‌های لازم را آموزش ببینند:

الف ) زبان فارسی

ب ) ادبیات فارسی

پ ) روش تدریس خواندن

ت ) روان شناسی

ث ) آموزش‌های جبرانی در قرانت فارسی و خواندن

ج ) تئوری‌های خواندن

ج ) یادگیری و رشد زبان در کودکان

ح ) آموزش استثنایی

13 ـ پیشنهاد می‌شود معلمان از دانش‌آموزان بخواهند که پس از خواندن مطلبی ـ مثلاً متن درس ـ در کلاس، کارهای زیر را انجام دهند:

الف ) به پرسش‌های مطلبی که خوانده‌اند،‌در کتاب یا برگه تمرین پاسخ دهند.

ب )‌درباره موضوعی که خوانده‌اند،‌مطالبی بنویسند.

پ ) به پرسش‌های معلم در مورد آنچه خوانده‌اند با صدای بلند جواب بدهند.

ت ) با دانش‌آموزان دیگر درباره موضوعی که خوانده‌اند صحبت کنند.

ث ) درباره موضوعی که خوانده‌اند نقاشی کنند یا کاردستی بسازند.

ج ) درباره موضوعی که خوانده‌اند نمایش‌های مناسبی بازی کنند.

چ ) درباره آنچه خوانده‌اند با دیگر دانش‌آموزان کلاس یک تحقیق گروهی انجام دهند.

ح ) درباره موضوعی که خوانده‌اند مصداق‌هایی در زندگی روزمره بیابند و توضیح بدهند.