این پژوهش قصد دارد از طریق تطبیق و مقایسه‌ دیدگاه های برنامه‌ی درسی زبان‌آموزی به توصیف مبانی فلسفی، روان شناختی و زبان شناختی این برنامه بپردازد تا از این طریق بتواند انعکاس بنیان ها و اصول نظری حوزه های فوق را در برنامه‌درسی زبان آموزی کشورهای امریکا (ایالت کالیفرنیا)، انگلستان، آلمان (استان برلین)، ژاپن، عربستان سعودی و ایران تبیین و تشریح کند. تعیین دیدگاه های یک برنامه درسی از جمله مراحل حساس و ضروری برنامه‌ریزی درسی است که چهارچوب نظری و مفهومی برنامه ی درسی را پی‌ریزی می‌کند، روشن شدن دیدگاه، باعث انتظام در مؤلفه‌های برنامه درسی و جهت‌گیری مشخص در انتخاب رویکردها و روش های برنامه درسی زبان آموزی می‌شود. هدف این پژوهش شناسایی دیدگاه های حاکم بر برنامه‌درسی زبان آموزی است تا از این طریق الگویی مناسب برای برنامه‌ریزی درسی آموزش زبان در ایران ارائه شود. به همین منظور به پرسش هایی از این قبیل پاسخ داده شده است : درباره‌ برنامه‌درسی آموزش زبان ملی چه دیدگاه‌هایی وجود دارد؟ برنامه‌ درسی زبان‌آموزی در دوره‌ ابتدایی کشورهای مورد مطالعه از چه عناصر و مؤلفه‌هایی تشکیل شده است؟ در برنامه‌های درسی زبان آموزی کشورهای مورد مطالعه چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی وجود دارد؟ پژوهش حاضر از نوع مطالعات کیفی است و اطلاعات موردنیاز از طریق اسناد و مدارک موجود درباره‌ برنامه‌درسی زبان‌آموزی کشورهای مورد مطالعه جمع‌آوری شده است.از لحاظ مطالعات تطبیقی نیز از روش مطالعه‌تطبیقی جرج‌ بردی استفاده می‌شود. براساس این روش، در پژوهش حاضر یک فرآیند چهار مرحله‌ای توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه انجام گرفته است.نمونه‌ مورد مطالعه دراین پژوهش چارچوب برنامه‌درسی زبان‌آموزی در کشورهای امریکا، انگلستان، آلمان، ژاپن، عربستان سعودی و ایران است.این کشورها براساس نوآوری‌های زبان آموزی و نیز در دسترس بودن اسناد مربوط به آن‌ها انتخاب شده است. در حوزه فلسفی چهار مکتب بسیار مهم و اساسی با توجه به دو دیدگاه بزرگ عقل گرایی و حس گرایی پدید آمده است : ایده آلیسم، رئالیسم، پراگماتیسم و اگزیستانسیالیسم. در حوزه روان شناسی در خصوص یادگیری زبان دو دیدگاه تجربه گرایی و خردگرایی وجود دارد که هر کدام از این دو به نسبت وسعت نظریه‌ها و تئوری‌هایشان، رویکردها و روش‌های مخصوص به خودشان را معرفی کرده‌اند. درحوزه زبان شناسی سه دیدگاه اکتسابی بودن زبان (رفتارگرایی)، ذاتی بودن زبان (شناخت گرایی) و تعاملی بودن زبان (انسان گرایی و اجتماعی) وجود دارد. در حوزه‌ برنامه‌ درسی پنج دیدگاه سنت گرایی، تجربه گرایی، صلاحیت مداری، تحقق انسانی، اجتماعی و شناختی وجود دارد. برنامه‌ درسی زبان‌آموزی همه کشورها از پنج عنصر تفکر، گوش کردن، گفتن، خواندن و نوشتن تشکیل شده است. فرق اساسی آن‌ها در الگوها و چهارچوب‌های انتخابی در ارائه‌ عناصر برنامه می‌باشد.بررسی دیدگاه ها در برنامه‌ درسی زبان ملی نشان می‌دهد که در چهار حوزه‌ فلسفی، روان شناسی، زبان شناسی و برنامه‌ ریزی درسی دیدگاه ها بهم نزدیک هستند و تنها نوع بیان و اصطلاحات تفاوت دارد در هر کشوری به نسبت نوع دیدگاه، برنامه‌ درسی عناصر و مؤلفه ها فرق می‌کند اما در همه‌ آن‌ها به رویکرد، چهار مهارت زبانی، اهداف و محتوا، قواعد دستوری توجه شده است. علاوه بر این به دلیل یکسان بودن ماهیت برنامه‌ درسی زبان آموزی، کشورهای مورد مطالعه در بسیاری از موارد مشابه هم هستند.(ارائه شده در کنفرانس زبان و آموزش در مالزی،2014)

کاهش فاصله بین نظر و عمل یکی از بحث های جدی متخصصان برنامه درسی و دست اندرکاران آموزشی است. در این مقاله قصد برآنست تا از طریق جمع آوری داده ها و اطلاعات کیفی ، تجارب جمهوری فدرال آلمان در این زمینه مطالعه و تبیین شود. سوال های پژوهش در چهار سطح کشوری ، ایالتی ، شهر ، مدرسه و کلاس تنظیم و در قالب جلسات مصاحبه به اجرا گذاشته شده است. نتایج حاکی از آن است که در آلمان به دلیل برقراری نظم سیستماتیک در برنامه ریزی درسی و عملیاتی کردن برنامه های درسی و اهمیت دادن به دانش افزایی و مهارت اندوزی و داشتن نگرش مثبت به لزوم نزدیکی نظر با عمل فعالیت های خوبی طراحی و اجرا می شود. انتظار می رود تجارب کشورهایی از این دست بتواند مورد استفاده برنامه ریزان و سیاست گذاران نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران باشد. بخش های زیادی از تجارب کشورهای موفق را می توان بومی سازی کرده و به اجرا گذاشت.  

واژه های کلیدی : برنامه ریزی درسی ، نظام آموزشی ، جمهوری فدرال آلمان ، برنامه درسی ، مدرسه

نیاز سنجی به عنوان یکی از مؤلفه های مهم در بسیاری از حوزه­ها برای دستیابی به اهداف و مقاصد معینی از دیر­باز مورد توجه بوده است.پژوهش حاضر با هدف بررسی نیازهای دانش­آموزان پایه سوم ابتدایی در آموزش راهبردهای حل مسئله در برنامه درسی ریاضی پایه سوم ابتدایی ناحیه یک شهرستان ارومیه و گسترش آگاهی­ها و توانایی­های معلمان دراستفاده از راهبردهای حل مسئله در این برنامه انجام گرفته است. این پژوهش با استفاده از یکی از فنون نیازسنجی، تحت عنوان فن دلفی انجام شده است. در مجموع تعداد 156 نفر به عنوان نمونه آماری و به روش تصادفی ساده انتخاب گردیده و پرسشنامه در 5 دوره در اختیار این تعداد قرارگرفته است. یافته­های فرایند نیاز سنجی که به منظور شناسایی نیاز­های آموزشی دانش­آموزان در پایه سوم ابتدایی انجام گرفت، نشان داد که آموزش مهارت حل مسئله به عنوان یک نیاز یا هدف دارای بالاترین اولویت مطرح است. همچنین فرایند نیازسنجی مشخص کرد که دلیل ناتوانی دانش آموزان در حل مسائل کتاب، عدم آشنایی آن ها با فرایند حل مسئله و راهبردهای آن می­باشد. تحلیل یافته­ها نشان داد که در مجموع مناسبترین راهبرد برای تقویت مهارت های پژوهشی و دستیابی به مهارت تجزیه و تحلیل و استدلال، ایجاد نظم فکری و رشد عقلانی ،کسب مهارت در فرایند حل مسئله و راهبرد­های آن می­باشد که اکتساب آن نیاز به آموزش دارد و در این راستا عزم جدی برنامه ریزان درسی را در توجه بیشتر به مبحث مهارت های ریاضی به ویژه مهارت حل مسئله، الگوی حل مسئله و راهبردهای آن می­طلبد.(قاسم پور و کرانی، ارائه شده در چهارمین همایش ملی آموزش،دانشگاه شهید رجایی، 1391)

تفکر، استعدادی الهی است که در اثر تربیت به فعلیت می‌رسد و انسان می‌تواند در پرتو تقوای الهی، با متعادل کردن قوای درونی خویش، از آن در مسیر فطرت توحیدی بهره‌برداری کند.از جمله مسائلی که برنامه ریزی درسی مورد تاکید قرار می دهد فرایند تفکر به ویژه تفکر خلاق یا آفریننده است. اهمیت این موضوع تا حدی است که برنامه ریزان و دست اندرکاران آموزش و پرورش تفکر و نوع متعالی آن یعنی تفکر خلاق را در سر لوحه ی برنامه های درسی قرار می دهند. برای پرورش تفکر خلاق باید فرصت کافی در اختیار دانش آموزان قرار داد و تا جایی که امکان دارد آنان را از انجام فعالیت های قالبی و از پیش تعیین شده بر حذر داشت. برنامه ریزان و سیاست گذاران نظام آموزشی و مجریان برنامه باید توجه داشته باشند که تنها اتکا به محتوای کتاب های درسی برای پرورش تفکر خلاق کافی نیست. باید در دروسی مثل انشا پا را فراتر از مطالب عادی و معمولی گذاشت. باید تعصبات نادرست را کنار گذاشت و به دانش آموز مجال داد که در حوزه امور عادی و عینی و ملموس نماند.(ارائه شده در همایش ایده سازی، پردازش و اجرا در نوجوانان و جوانان ، دانشگاه فرهنگیان کازرون ، 1391)

ستایش: یاد تو

فصل اوّل : زیبایی آفرینش

درس اول : زنگ آفرینش - حکایت : اندرز پدر    / درس دوم : چشمه معرفت - شعرخوانی :جلوه روی خدا          

روان خوانی : ای کمیل ادامه مطلب...

بررسی و تحلیل اشعار کتابهای فارسی دوره ابتدایی از منظر اصول و معیارهای ادبیات کودک و نوجوان 

آنچه در این پژوهش مد نظر بوده است، بررسی اشعار موجود در کتب درسی (کتابهای فارسی) دوره دبستان است. دراین تحقیق از روش کتابخانه ­ای استفاده شده است و برای جمع­ آوری اطلاعات و ارزیابی، این مراحل انجام گرفته است:مرحله­ اول: کتابهای مربوط به تاریخچه­ ادبیات کودک در ایران و جهان مطالعه گردیده و نمونه­ هایی از ادبیات کودک در چند کشور به عنوان مثال بررسی شده است. مرحله­ دوم: کتابها، مجلات، جزوه­ ها و مقالاتی که در زمینه­ شناخت کودک، رشد کودک، ویژگیها و خصوصیات کودک در دوره­ دبستان نگاشته شده و نیز نظریات بزرگان این رشته مورد مطالعه قرار گرفته است. مرحله­ سوم: با توجه به خصوصیات و ویژگیهای کودکان در دوره­ دبستان ملاک­ها و معیارهای شعر کودک، نظرات کارشناسان و روانشناسان کودک و متخصصین فن در این زمینه بررسی شده است. مرحله­ چهارم: بعد از بررسی کتب مربوط به ادبیات کودک، کتابهای فارسی دوره­ دبستان با ملاک­ها و معیارهای شعر کودک مورد مطالعه قرار گرفته و جدول بندی شده است. مرحله­ پنجم: با استفاده از روش مصاحبه از تجربیات معلمین کلاسهای پنج پایه­ دبستان، اشعار منتخب و نمونه­ هر پایه که بیشتر مورد علاقه­ کودکان بوده تجزیه و تحلیل شده است.نتیجه کلی: از 58 شعر با 1160 معیار و ملاک زبانی، رشدی، ادبی1081 ملاک و معیار مطابقت دارد که برابر است با 93/18 درصد و 79 ملاک و معیار مطابقت ندارد که برابر است با  6/81 درصد.(استاد راهنما:دکتر حسین قاسم پور مقدم،استادمشاور:دکتر بهمن زندی،دانشجو:پور چیستا علیزاده،کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی پیام نور تهران جنوب )

یکی از موضوعاتی که در گزارش سفر مطالعاتی به کره جنوبی در نشست مورخ 13/10/91 در سازمان پژوهش ارائه شد، مطالب مربوط به برنامه درسی زبان ملی و انگلیسی در کره جنوبی بود. گزارش تفصیلی آن در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.:

مهم ترین مولفه زبان کره­ ای ادب و احترام است که زبان کره ­ای را برخوردار از قواعد و پیچیدگی ­های فراوانی برای ادای احترام نموده است و تقریبا تمامی عناصر و مقولات زبان را در بر می گیرد، رفتار اجتماعی گویشوران زبان کره­ ای نیز تابع این سنت است. از این زبان تا نیمه سده پانزدهم میلادی که الفبای هنگول اختراع شد اسناد معتبری بجا نمانده است.الفبای کره­ ای امروزه شامل چهل صداست، 19 همخوان و 21 واکه که از همخوان­ ها و واکه­ های پایه پدید آمده ­اند. همخوان­ها از 14 همخوان سا ده و پنج همخوان مشدد تشکیل می ­شوند. همخوان­ های ساده عبارتند از:

 پنج همخوان ساده p, t, c, s, k که در زبان کره­ ای واج­های نرم محسوب می­ شوند به­صورت مکرر و مشدد نیز نوشته می­ شوند و پنج واج سخت را پدید آورده و تعداد همخوان­ها را به عدد 19 می ­رسانند.(در آمدی بر زبان کره ای ، عابدیان) 

بررسی تأثیر الگوی تدریس فراشناخت در پیشرفت انشا نویسی دانش آموزان پایه اوّل راهنمایی مدارس ناحیه2 شهرستان ارومیه

    فراشناخت آگاهی فرد از تفکّر خود هنگام انجام دادن تکالیف و وظایف ، و استفاده از این آگاهی جهت کنترل آنچه انجام می دهد است که متضمّن برنامه ریزی، نظارت و ارزشیابی فرد از وظایف و تکالیف شناختی خویش (حفظ کردن، یادگیری، حل مسئله، مطالعه کردن، خواندن، گوش کردن، تصمیم گیری و درک مطلب) و قضاوت در مورد انجام این تکالیف به نحو مؤثّر است .هدف اساسی نظریه فرا شناخت کمک به دانش آموز برای اندیشیدن و پرورش مهارت فکر کردن است .هدف این تحقیق بررسی تأثیر فراشناخت بر پیشرفت انشا نویسی دانش آموزان پایه اوّل راهنمایی ناحیه 2 شهرستان ارومیه می باشد. در این پژوهش از روش تحقیق نیمه تجربی با پیش آزمون و پس آزمون، با گروه کنترل استفاده شده است. بدین صورت که روش های تدریس مبتنی بر الگوی فراشناخت به عنوان متغیرهای مستقل اعمال شده اند تا تأثیر آن ها بررشد مهارت انشا ونگارش دانش آموزان به عنوان متغیر وابسته مشخص شود. دراین تحقیق که تأثیرالگوی تدریس فراشناختی در پیشرفت انشا نویسی دانش آموزان مورد بررسی قرار می گیرد، تعداد 256 نفر دانش آموزپسر انتخاب وتعداد 137نفراز هر کدام تحت آموزش با الگوی تدریس مبتنی بر فراشناخت در طول6 ماه قرار گرفتند. دراین تحقیق چهار فرضیه مورد بررسی و اریابی قرارگرفت. فرضیه اوّل بکارگیری الگوی تدریس فراشناخت باعث پیشرفت کمّی انشا نویسی دانش آموزان می شود. فرضیه دوم بکارگیری الگوی تدریس فراشناختی باعث پیشرفت زیبایی انشایی نویسی دانش آموزان می شود. درفرضیه سوم بکارگیری الگوی تدریس فراشناختی باعث پیشرفت جمله نویسی دانش آموزان می شود و در فرضیه چهارم بکارگیری الگوی تدریس فراشناختی باعث پیشرفت قواعد املایی دانش آموزان می شود . هر چهار فرضیه که جهت تحلیل آن t مستقل بکاررفته شده است، تأییدگردید. به طور کلّی تجزیه و تحلیل اطّلاعات و داده ها نشان می دهد که بین میانگین های عملکرد تحصیلی گروههای مورد مطالعه در آزمون مقدّماتی و آزمون نهایی تفاوت های معنی داری وجود دارد و نشان می دهد که بین الگوی تدریس مبتنی برفراشناخت و پیشرفت انشا نویسی دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد. ( استاد راهنما:دکترحسین قاسم پورمقدم/ استاد مشاور: دکتر بهمن زندی/ دانشجو: لقمان برجسته/ آموزش زبان فارسی پیام نور تهران جنوب/ سال تحصیلی89-88 )

بررسی محتوای کتاب‌های زبان فارسی دوره متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش‌آموزان شهر همدان در سال تحصیلی 89- 88

    زبان نظامی از نشانه‌های قراردادی شفاهی یا نوشتاری است که اعضای هر جامعه با استفاده از آن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. زبان دارای نقش‌های متعددی از قبیل نقش ارتباطی، اندیشه، عاطفی وهنری است. زبان در تعاملات خانوادگی و اجتماعی ورسانه‌های دیداری وشنیداری و نظام رسمی آموزش وپرورش، آموخته می‌شود. برای این منظور کتاب‌های درسی آموزش زبان تألیف وتدریس می‌گردد. در نظام آموزشی ما نیز کتاب‌های آموزشی زبان فارسی تألیف ومورد تدریس و آموزش قرار می‌گیرد. در تألیف کتاب‌های درسی زبان فارسی باید معیارهایی رعایت گردد تا بهتر بتواند در آموزش صحیح زبان فارسی مؤثر واقع گردد. برای اطلاع از وضعیت محتوای کتاب‌های درسی لازم است محتوای آن کتاب متناسب با معیارهای مطلوب مورد تحلیل قرار گیرد. هدف این پژوهش بررسی محتوای کتاب‌های زبان فارسی دوره متوسطه ازدیدگاه دبیران و دانش‌آموزان است که دیدگاه دبیران ودانش‌آموزان در سه بعد رعایت ملاک‌های انتخاب محتوا، سازماندهی محتوا و شکل ارائه محتوا مورد بررسی قرار می‌گیرد. جامعه آماری تحقیق را دبیران زن و مرد گروه ادبیات فارسی دوره متوسطه شهر همدان و دانش‌آموزان دوره متوسطه تشکیل داده‌اند. تعداد 90 نفر ازدبیران و370 نفر از دانش‌آموزان با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای به طور تصادفی انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن از طریق ارائه نظر تعدادی از کارشناسان و پایایی آن از روش آلفای کرانباخ محاسبه وضریب 83/0 بدست آمده است. داده‌های جمع آوری شده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی نظیر جدول فراوانی، درصد میانگین ونمودارهای فراوانی و همچنین روش‌های آمار استنباطی نظیر آزمون خی دو مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. (استاد راهنما : دکتر فرهاد سراجی/ استاد مشاور: دکتر حسین قاسم پور مقدم/ دانشجو : مرجان صداقت همدانی کارشناسی‌ارشد رشته آموزش زبان فارسی پیام نور تهران )