کتاب درسی یکی از مهم ترین اجزای بسته آموزشی است که توسط معلم در کلاس بکار گرفته می شود تا دانش آموزان مفاهیم و مطالب برنامه درسی را یاد بگیرند. کتاب درسی در هرایالت به طور مستقل از ایالت های دیگر تهیه و تولید می شود و مدارس در انتخاب و خرید آن از ناشران کتب درسی اختیار کامل دارند. کتاب درسی در آلمان باید قبل از چاپ توسط کمیسیون دولتی ایالت تایید و تصویب شود. آیین نامه تصویب کتب درسی در ماده 94 قانون آموزش و پرورش رایگان آلمان پیش بینی شده است. ناشران ، تمامی اجزای بسته آموزشی را به بهترین شکل ممکن تولید می کنند. معلمان نظرات خود را از طریق مدرسه در اختیار ناشران قرار می دهند و به همین جهت نویسندگان کتب درسی به طور پیوسته در تعامل با ناشرین هستند تا مطالب و ساختار کتاب های درسی را به روز کنند..................

مؤسسه گئورگ، مؤسسه‌ای پژوهشی در حوزه کتاب های درسی تاریخ، جغرافی و علوم اجتماعی اروپا است که پروژه‌های بین‌المللی بسیاری را انجام می‌دهد. این مؤسسه مجموعه بسیار غنی از کتاب‌های درسی جهان را در اختیار دارد و در شهر برانشویگ آلمان واقع است. از جمله ماموریت های این موسسه پژوهشی می توان به این موارد اشاره داشت : برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی در زمینه کتاب های درسی ، دادن مشاوره به ناشران کتاب‌های درسی، ارائه دیدگاه‌های کارشناسی درباره جنبه‌های مختلف پژوهش‌های بین‌المللی کتاب‌های درسی، حمایت از پژوهش‌های مربوط به کتاب های درسی وانتشار یافته‌های علمی در زمینه کتاب های درسی. جورج گئورک از اهالی برانشویگ این موسسه عظیم پژوهشی را در سال 1975 تاسیس کرده است.در این موسسه نزدیک به 160 هزار جلد کتاب درسی از 100کشور دنیا نگهداری می شود.......

آموزش ضمن خدمت معلّمان در هر کدام از ایالت های آلمان از سیاست خاص خود برخوردار می باشد به نحوی که برخی از ایالات به ارائه آموزش ضمن خدمت تحت نظارت سازمانهای غیر دولتی یا خصوصی و برخی دیگر به ارائه آموزشهای ضمن خدمت از طریق برگزاری سمینارهای آموزشی و برخی نیز به ارائه رشته های تحصیلی در سطوح منطقه ای مبادرت می نمایند .به عنوان مثال ایالت هسن آلمان به ارائه سیستم بسیار منظمی از رشته های تحصیلی در سطوح محلی ،منطقه ای و مرکزی مبادرت می نمایند      ......

امروزه خودگردانی مدارس به عنوان راهی برای حل و فصل رضایتبخش امور آموزشی، در آلمان قبل از هرکشور دیگری مورد توجه دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت است. مدیران مدارس آلمان از اختیارات وسیعی در ادارهِ امور آموزشی و اداری برخوردارند و تمامی نهادها که به نحوی در تحقق اهداف تربیتی مؤثرند، در مدیریت و اداره امور آموزش و پرورش چه به طور مستقیم و چه غیرمستقیم مشارکت دارند. مدیران مدارس آلمان که به رکتور معروفند، سرپرست معلمان هستند.................

دوره ابتدایی درآلمان 4 سال طول می کشد و معلمین هر کلاس از سال اول تا سال چهارم عوض نمی شوند.این معلمان در مراکز آموزشی خاصی تحصیل کرده اند و معمولا جزء با تجربه ترین معلمین هستند. از پیش دبستانی دانش آموزان را جدا می کنند و مشخص می کنند که به چه نوع دبستانی بروند این جدا کردن بر اساس طرز رفتار بچه ها و هوش وسطح یادگیری و مقدار تسلط به زبان دویچ یا آلمانی و......(به علت وجود افراد مهاجر که فرزندانشان دو زبانه یا چند زبانه هستند) است. می گویند به طرز رفتار در این مقطع زیاد اهمیت داده می شود مثلا بچه هایی که خجالتی هستند یا در تکلم اشکال دارند یا در فهم زبان مشکل دارند به مدارسی می روند به اسم "زوندر شوله Sonder schule " در این مدارس مراحل آموزش کندتر پیش می رود و دانش آموز تا رفع مشکل در آنجا می ماند مثلا ممکن است دوره ابتدایی 4ساله را این دانش آموزان در طی 5 یا 6 سال طی کنند این بستگی به شرایط خود دانش آموز دارد.

بچه هایی که این مشکلات را نداشتند از اول وارد مدارسی می شوند به اسم "گروند شوله  Grund schule "که مدارس ابتدایی عادی است.میانگین کلاسها معمولا 17-18 نفره است و4 سال طول می کشد.......................

در آلمان مدرسه جالبی به نام " گلوکزه " وجو دارد که ابتدا در شهر هانوفر و سپس در دیگر ایالت ها و شهرها راه اندازی شد. این مدرسه همواره مورد توجه دست اندرکاران آموزشی آلمان بوده است.دراین مدرسه هیچ برنامه ای از قبل پیش بینی نشده است. هر روز صبح بچه ها قبل از رفتن به کلاس، ابتدا در جلسه معلمان حضور پیدا می کنند و درباره موضوعات مورد علاقه خود بحٍث و گفتگو می نمایند . پس از نیم ساعت کلاس ها تشکلیل می شود و معلمان به عنوان راهنما و مشاور در کلاس ها حاضر می شوند.دانش آموزان با هم و از هم یادمی گیرند و در حل تمرین ها و مسائل درسی به همدیگر کمک می کنند. هیچ کس یافته ها و آموخته هایش را مخفی نمی کند تا به این وسیله از دیگران جلو بزند بلکه تمام آموخته هایش را در اختیار یکدیگر می گذارند. در این مدرسه به دانش آموزان نمره داده نمی شود تا بچه ها به جای نمره به خود یادگیری اهمیت بدهند.در این مدرسه سیستم کلاس باز حکمفرماست. یعنی دانش آموزان هر زنگ می توانند در کلاس مورد علاقه شان شرکت کنند حتی ممکن است این کلاس پایین تر از پایه تحصیلی آنها باشد.......................

ثبت نام در مدارس آلمان چندان دشوار نیست زیرا در واقع این مدارس هستند که به دنبال خانواده ها و دانش آموزان می آیند. مدارس محلی قیل از شروع سال تحصیلی، اولیا را دعوت می کنند تا نسبت به ثبت نام فرزندانشان اقدام کنند. آمار خانواده ها از طریق سیستم مرکزی شهرداری در اختیار مدارس ذاشته می شود. اگر مدرسه به اسناد و مدارک پزشکی خاص نیاز داشته باشد وسایل خاصی مورد نظر باشد از طریق ارسال نامه به اطلاع افراد می رسد . پس از چند روز از نامه اولیه دوباره با ارسال نامه رسمی به خانواده ها خبر می دهند که برای پرکردن فرم های لازم در طول ساعات اداری به مدرسه مراجعه کنند حتی اگر کسی تصمیم گرفته باشد فرزند خود را به مدرسه دیگری ( مثلاً مدرسه خصوصی ) بفرستد باید به مدرسه دولتی محل زندگی خود اطلاع دهد و به آنها بگوید که چه تصمیمی برای ادامه تحصیل فرزند خود گرفته است. درصورتی که خانواده ای از فرستادن فرزندش به مدرسه خودداری کرده یا اهمال کاری کند، مامور دولتی برای جریمه و جلب اولیا به محل سکونت افراد مراجعه می کند.........

انجمن جوانان ایالت بایرن آلمان سال هاست که برنامه هایی را از نوع "دیدار آموزشی سه ماهه متقابل در خارج " سازماندهی می کند و دانش آموزان دختر و پسر بایرنی را برای دیدار آموزشی به خارج معرفی می کند. در این دیدارها دانش آموزان در نزد خانواده ها سکونت داده می شوند و متقابلا دانش آموزان دیگر کشورها نیز به مدت سه به آلمان و نزد خانواده طرف مبادله آمده و در آنجا به مدرسه آلمانی می روند. نیلی دانش آموز دختر یک خانواده ایرانی است که مدت سه ماه نزد یک خانواده اسپانیایی به سر برده و در مقابل دختر آن خانواده نیز در همان مدت نزد خانواده ایشان در مونیخ بوده است . هم نیلی از اسپانیا و تجارب یادگیری زبان اسپانیایی به نیکی یاد می کند و هم خانواده ایشان ذکر خیری از یادگیری زبان آلمانی آن دختر اسپانیایی دارند. سوال اصلی در این طرح این است آیا دانش آموزان قادر خواهند بود در این مدت سه ماهه از آموخته های مدرسه ای خود در عمل استفاده کنند؟ آیا مطالب کتاب های درسی به دردشان خواهد خورد؟و .... 

تحصیل در مدارس آلمان چه در دوره ابتدایی و چه در دوره متوسطه رایگان است. کودکان از سن 5/5 سالگی وارد دبستان می شوند و به مدت چهار سال در مقطع ابتدایی درس می خوانند. برنامه های درسی سال اول و دوم ابتدایی کاملا تلفیقی است و آموزش بیشتر بر محور زبان آلمانی دور می زند. از هر درسی برای تقویت مهارت های زبانی به بهترین شکل ممکن استفاده می شود. در پایان سال چهارم ابتدایی دانش آموزان براساس نمره دروس به سه نوع دبیرستان هدایت می شوند. دوره متوسطه اول چهار سال و متوسطه دوم سه سال طول می کشد. دانش آموزان با نمره 1 و2 به گیمنازیوم می روند. این مدرسه برای دانش اموزان امکان می دهد تا به دانشگاه راه پیدا کنند. دانش آموزان متوسط به مدرسه رئال می روند و در صورت کسب نمرات خوب می توانند از پایه 10 به مدرسه گیمنازیوم منتقل شوند و بالاخره دانش آموزان ضعیف به مدرسه هاپت را می یابند تا برای نیروی انسانی مورد نیاز بازار صنعتی آلمان آماده شوند.........

دانش آموزان به دقت به مطالب گوش می دهند و درباره پدیده های اطرافشان سوال می کنند. آنها بدون توجه به تنوع فرهنگی،در موقعیت های واقعی صحبت می کنند و در صحبت هایشان احترام به دیگران و سپاسگزاری از آنها را نیز مد نظر دارند. در صحبت کردن سعی می کنند به موضوع سخن توجه داشته باشند و مطالب به صورت قابل فهم بیان کنند. متون را با توجه به معنای آن می خوانند و به ظرایف ادبیات داستانی و ادبیات کودک دقت می کنند. موقع سخن گفتن و خواندن به نکته هایی زبانی توجه می کنند. از تکنیک های املایی و نگارشی در هنگام نوشتن استفاده می کنند. در موقعیت های گوناگون از واژگان و اصطلاحات مناسب استفاده می کنند. در نوشتن به زیبایی دست خط اهمیت می دهند. تلاش می کنند تا قالب های ساده نوشتاری را در موقعیت های عملی به کار برند..........