رودلف اشتاینر، خالق روش آموزش خلاق مدرسه والدورف است. روشی که بر پایه فلسفه آزادی شکل گرفته و می کوشد تا انسان‌هایی آزاد و خلاق پرورش دهد. اشتاینر در سال 1861 در یک منطقه روستایی در اتریش به دنیا آمد. او پژوهش هایی را در زمینه آنتروپوزوفی ANTHROPOSOPHY یا ارتباط روح با دید و تجربه انسان انجام داد و کتابی نیز در تعریف آنتروپوزوفی نوشت.  اشتاینر براساس نظریاتش مدرسه ای را در یک کارخانه سیگارسازی در اشتوتگارت آلمان تأسیس کرد که برمبنای آن تا پیش از هفت سالگی، به کودکان، خواندن یا حساب کردن نمی آموزند و به جای آن نقاشی، نمایش، آواز و موسیقی آموزش داده می شود. پس از اشتاینر این شیوه آموزشی گسترده شد و در اندک زمانی، صدها مدرسه در سراسر جهان به این شیوه، کودکان را آموزش می دهنند. شیوه آموزشی اشتاینر تحولات گسترده ای را در امر آموزش به وجود آورده است...........

آلمان اولین کشوری است که آموزش و پرورش اجباری را وضع کرده است. سیاست گذاری و اداره نظام آموزشی آلمان به نسبت ایالت های آن متنوع است. هر ایالتی به طور مستقل از ایالت های دیگر در زمینه آموزش و پرورش و طراحی برنامه های درسی فعالیت می کند. مدارس ابتدایی دانش آموزان را از 5/5 سالگی برای پایه اول ثبت نام می کنند. دنش آموزان به مدت 9 تا 10 سال تحصیلات آموزش و پرورش را پشت سر می گذارند. در تمام این سال ها برنامه درسی به دو موضوع اهمیت فراوانی می دهد اول زبان وادبیات آلمانی  دوم مهارت ها و قابلیت های زندگی. دانش آموزان از کلاس سوم ابتدایی درورود به انواع مدارس دوره متوسطه با هم رقابت می کنند. نمرات 1 تا 6 تعیین کننده نوع مدرسه متوسطه آنان است. دانش آموزان ابتدایی در پایان کلاس چهارم آزمون هایی را برای رفتن به دبیرستان می دهند. نمره 1 بالا ترین نمره و معادل خیلی خوب در سیستم ارزشیابی توصیفی است. برنامه های درسی اغلب تلفبقی بوده و مبنای آموزش بر یادگیری مفاهیم درسی است نه حفظ کردن محتوای کتب درسی. به همین جهت هر مدرسه ای مجاز است با نظر مشورتی شورای مدرسه از ناشر خاصی کتاب درسی مورد نظر خود را تهیه کند. بیشترین حجم کاری معلمان ابتدایی آلمان را برگه های کار در کلاس تشکیل می دهد که به طور مرتب کپی شده و در کلاس در اختیار دانش آموزان گذاشته می شود. بچه ها کتب درسی را در مدرسه نگه می دارند و تنها کتاب کار را با خود حمل می کنند. به این ترتیب تکلیف خانواده ها، مدرسه ، معلمان و دانش آموزان در قبال یادگیری و آموزش روشن است.........

درس انشا در مدارس آلمان، از اهمیت زیادی برخوردار است. مهارت انشا و نویسندگی یکی از مهارت های اساسی مدارس به شمار می رود و به همین منظور به طور جدی از سوی برنامه ریزان درسی ومجریان آن تدوین و ارائه می شود. هدف از این مطالعه ، شناسایی و توصیف وضعیت آموزش انشا در برنامه درسی مدارس ابتدایی و متوسطه آلمان است. روش تحقیق توصیفی بوده و اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده اسناد و مدارک و تدریس کلاس های انشا و مصاحبه با چند نفر از معلمان ودانش آموزان مدارس گردآوری شده است. نتیجه بررسی و مطالعه نشان می دهد که آموزش انشا به صورت یک مهارت تلفیقی هم در برنامه درسی زبان آلمانی و هم درسایر برنامه های درسی مانند مطالعات اجتماعی، زیست، ریاضی، علوم ، هنر و مهارت های زندگی جایگاه ارزشمندی دارد به گونه ای برای معلمان و دانش آموزان و حتی اولیا یک ضرورت آموزشی محسوب می شود و تسلط بر مهارت انشا و نویسندگی دارای منزلت فرهنگی ، اجتماعی و شغلی است. هدف اصلی معلمان بهادادن به توانمندی دانش آموزان در تولید متن و بکارگیری آن در زندگی است. آنان در آموزش انشا با داشتن اختیار عمل و با اتکا به برنامه درسی زبان آلمانی از شیوه های متنوعی مانند تقلیدی، بازسازی، تولیدی و زبان ساز استفاده می کنند. درس انشا نمره مستقلی در کارنامه ندارد بلکه بخشی از نمره کل درس زبان آلمانی را تشکیل می دهد. برای آموزش انشا زنگ مستقلی پیش بینی نشده است بلکه معلم براساس طرح درس آموزش و پرورش ایالتی به آموزش انشا می پردازد. از نظر برنامه ریزان درسی چگونه یاددادن انشا مهم نیست بلکه توانایی تولید و نگارش متن با هر روشی اهمیت دارد..............

انواع ارزشیابی فارسی  

1. ارزشیابی شفاهی (مستمر و پایانی): روخوانی متن، درک مطلب، خودارزیابی، دانش‌های زبانی و ادبی، فعالیت گروهی، حفظ شعر ، مطالعه و کتاب‌خوانی ، پژوهش، توانایی در بیان، پاسخ به فعالیت‌‌ها و تمرین ها، شعرخوانی و روان خوانی.

2. ارزشیابی کتبی (مستمر و پایانی):‌ واژه‌شناسی، فعالیت‌های املایی، فعالیت‌های نگارشی، جمله‌نویسی، نوشتن ساده، نوشتن خلاق (انشا)، بیان اطلاعات زبانی و ادبی، تشخیص نکته های دستوری.

ویژگی های ارزشیابی  

1. پویا بودن: ارزشیابی جریانی است که پیوسته در کنار یادگیری به پیش می­ رود وآن­ را در مسیر رشد خود سامان و غنا می بخشد. در واقع ارزشیابی از جریان یاددهی ـ یادگیری جدا نیست . اگر زبان‌آموزان درک دقیقی از آنچه که می­ خواهند یاد بگیرند، داشته باشند و معلّم انتظارات آموزشی را صریح و شفاف بیان کند، آنان آگاهانه به انجام فعالیّت های یادگیری­ می ­پردازند­ و بهتر می ­توانند خود را ارزشیابی کنند.

2. بازخورد داشتن: بسیاری از صاحب نظران درباب این نکته اتّفاق نظر دارند که "بازخورد" عاملی مؤثّر و اثربخش در بهبود عملکرد یادگیرنده است. بازخورد در یادگیری فرد دو تأثیر عمده دارد: اوّل این که روند یادگیری زبان‌آموز را در جهت مطلوب سامان می دهد و دوم اینکه انگیزش یادگیری او را افزایش می­ دهد.  

3. کیفی بودن: به منظور تا‌?مین ویژگی کیفی بودن ارزشیابی (به ویژه در ارزشیابی توصیفی) از ابزارهای متفاوتی مانند مشاهده، بررسی تکالیف و تحلیل آزمون‌ها بهره می‌گیرند و در گزارش پیشرفت تحصیلی از مقیاس رتبه‌ای به جای مقیاس عددی استفاده می‌کنند.  این امر رقابت بین زبان آموزان را کاهش می‌دهد و حساسیت آن ها را در کسب نمره از بین می برد یا کمتر می کند .

4. عملکردی بودن: تحقیقات نشان می دهند که آزمون های چند گزینه ای نمی توانند مهارت‌های پیچیدة زبان را  ارزشیابی کنند. برای درک و شناخت میزان مهارت‌های زبان آموزان به ارزشیابی عملکردی از طریق آزمون‌های عملی قابل اندازه‌گیری نیاز است. این ارزشیابی کمک می کند که معلّم پیوسته اهداف یادگیری را درحین فعالیّت های یادگیری زبان‌آموزان مشاهده کند و موقعیّت‌های لازم برای ارزشیابی عملکردی غیر رسمی زبان‌آموزان را فراهم آورد. حاصل ارزشیابی این فعالیّت‌ها در پوشة کار نگه‌داری می‌شود تا به عنوان منبع واقعی برای داوری دربارة وضعیت یادگیری زبان آموزان مورد استفاده قرار گیرد.

5. فرایندی بودن:  این نوع ارزشیابی فرصتی را برای معلّم و زبان ­آموز فراهم می­کند تا یادگیری فارسی را بهتر و مؤثّرتر مدیریت کنند. فعالیت‌های مستمر یادگیری به زبان آموز کمک می­کند فرایندهای شناختی خود را بهتر بشناسد و بر آن­ها تسلّط یابد. معلّم نیز در حین فعالیّت ارزشیابی می تواند به میزان فراشناخت (تفکر دربارة تفکر) دانش‌آموز خود پی ببرد.

 اصول ارزشیابی در برنامة درسی فارسی

1. تأکید بر ارزشیابی تکوینی و مرحله‌ای زبان آموزان فارسی؛

2. رعایت تنوّع در انتخاب ابزار جمع آوری اطلاعات؛ مانند پوشة کار، ثبت مشاهده، تکالیف درسی و آزمون‌های عملکردی؛ 

3. تأکید بر کاربرد تلفیق در ارزشیابی مهارت‌های زبانی زبان آموزان فارسی؛

4. تأکید بر متناسب بودن شیوة ارزشیابی با اهداف آموزشی و رویکرد برنامة درسی فارسی؛

5. ارزشیابی از فرایند آموزش و فعالیت‌های زبان آموزان فارسی.

اصول انتخاب روش‌های‌ یاددهی ‌ـ یادگیری‌ در برنامة‌ درسی فارسی 

·      تأکید بر فعّال بودن زبان آموزان در یادگیری زبان فارسی؛

·     تأکید بر کارگروهی زبان آموزان در فرایند یاددهی- یادگیری فارسی؛

·     توجّه به تفاوت­های فردی زبان آموزان در یادگیری زبان فارسی؛

·     تأکید بر تلفیق فرآیند آموزش و ارزشیابی زبان فارسی؛

·     تأکید بر ایجاد فضای نشاط آور در کلاس آموزش زبان فارسی؛

·     تأکید بر تسلّط زبان آموزان در فرایند یادگیری- یاددهی زبان فارسی.

ساختار محتوای برنامة درسی زبان فارسی

الف) مفاهیم

مفاهیم و موضوعات آموزش برنامه در هفت گروه با این عنوان‌ها دسته‌بندی شده‌اند: دستوری، نگارشی، املایی، ادبی، شناختی، واژگان و چهره‌ها. در جدول 7 این مفاهیم به تفکیک چهار سطح آموزشی ارائه شده‌اند. همان گونه که پیش از این متذکر شدیم، برنامه دارای دو دورة ابتدایی و متوسطه و چهار سطح آموزشی است. پایه‌های اول و دوم در سطح ابتدایی 1، پایه‌های سوم و پنجم در سطح ابتدایی 2، پایه‌های ششم تا هشتم در سطح متوسطة 1 و پایه‌های نهم تا دوازدهم در سطح متوسطة 2 قرار گرفته‌اند.

 ب) مهارت‌های زبانی

به منظور تسلط ‌یافتن زبان‌آموزان در هفت مهارت زبانی اصلی این برنامه که عبارت‌اند از: گوش‌دادن، گفتن، خواندن، نوشتن، فکر کردن، عمل کردن، و نقد کردن، آن‌ها را به اجزای خردتری تجزیه کرده‌ایم که حاصل آن به تفکیک چهار سطح آموزشی در جدول 8 مشاهده می‌شود.

 ج) فعالیت و تمرین

انواع فعالیت‌ها و تمرین‌های پیشنهادی برای برنامة درسی فارسی زیر شش عنوان عمومی برای فعالیت‌ها و به تکفیک چهار سطح آموزشی در جدول 9 گنجانده شده‌اند. شایان توجه است که این مجموعه بسته نیست و معلم می‌تواند حسب نیاز به آن بیفزاید و یا فقط بر معدودی از آن‌ها تمرکز کند. در ضمن، فعالیت‌ها و تمرین‌های مزبور در قالب‌های ویژه‌ای متناسب با سن مخاطبان ارائه می‌شوند. برخی از این قالب‌ها عبارت‌اند از: ببین و بگو؛ گوش کن و بگو؛ بگردد و پیدا کن؛ بخوان و عمل کن؛ به دوستانت بگو؛ بخوان و بنویس؛ شعری بخوان؛ قصه‌ای بگو. 

اهداف کلی برنامه درسی فارسی مدارس بین الملل

ین اهداف بر اساس پنج عنصر تفکر، باور،‌اخلاق، علم و عمل دسته‌بندی شده‌اند. ابتدا اهداف کلی برنامه و آن‌گاه اهداف دوره‌های تحصیلی به تفکیک چهار‌ دوره: ابتدایی 1 (پایه‌های اول و دوم)، ابتدایی 2 (پایه‌های سوم تا پنجم)، متوسطة 1 (پایه‌های اول تا سوم دبیرستان) و متوسطة 2 (پایه‌های چهارم تا هفتم دبیرستان) تدوین شده است.( برای اظلاع بیشتر از جزئیات اهداف به راهنمای برنامه درسی فارسی مدارس بین الملل مراجعه شود.)

عنصر تفکر : مشاهده واحدهای زبانی فارسی، گردآوری اطلاعات از متون فارسی، تعمیم درک و دریافت از متون فارسی ، استدلال درباره شنیده ها و خوانده های فارسی، حدس زدن پاسخ سوالات فارسی، پیش‏بینی راه حل مسئله های فارسی، حل مسئله در به کارگیری فارسی، ارزیابی شنیده ها و خوانده‌های فارسی، بازسازی متون فارسی، باز آفرینی داستان‌های فارسی، آفرینش ادبی فارسی (شعر یا نثر)، تحلیل متون زبانی و ادبی فارسی، درک روابط بین واحدهای زبانی فارسی، مفهوم‌‏سازی به فارسی، طبقه‏بندی مفاهیم و موضوعات در فارسی، تشخیص درستی کلمات در نوشتار و گفتار فارسی

عنصر باور : تقویت اعتقاد به خالق جهان هستی ، تعمیق باور به تأثیر متون زبانی و ادبی فارسی در احساسات و عواطف ، باور به نقش اندیشمندان و نام‏آوران ادبی ایران و جهان ، ایجاد علاقه به موضوعات تخیلی، علمی، هنری و ادبی فارسی ، ایجاد علاقه به مطالعه متون فارسی ، ایجاد علاقه و نگرش مثبت نسبت به زبان و خط فارسی ، تقویت علاقه به کارکردهای ارتباطی زبان فارسی ، ایمان به صلاحیت‏ها و شایستگی‏های خود در یادگیری زبان فارسی ، افزایش علاقه به برقراری ارتباط و تعامل صحیح با دیگران ، ایجاد علاقه به استفاده از مهارت های زبان فارسی در ایران

عنصر اخلاق : ارج نهادن به آداب و سنت‏های فرهنگی و ارزشی ایران ، ارج‌نهادن به موضوعات و مفاهیم در زبان فارسی، اهمیت دادن به قابلیت‏ها و توانایی‏های خود در یادگیری فارسی ،احساس مسئولیت در قبال خود و دیگران در یادگیری زبان فارسی، رعایت آداب به کارگیری مهارت‌های زبان فارسی در برخورد با دیگران

عنصرعلم : آشنایی با انواع ‏مهارت‏های نگارش فارسی ، آشنایی با چهره‌های نامدار زبان و ادبیات ایران ، آشنایی با روش‏های مطالعه و کتاب‏خوانی در حوزه زبان و ادبیات فارسی ، آشنایی با ساختار زبان فارسی معیار ، آشنایی با شیوه‏های پرورش ذوق و خلاقیت با مطالعه متون فارسی ، آشنایی با کارکردها و نقش‏های زبان فارسی ، آشنایی با مهارت‏های زندگی از طریق متون فارسی ، آشنایی با فرهنگ و تمدن ایران ، آشنایی با نمونه‏ های برجسته نظم و نثر فارسی ، آشنایی با آرایه‌های ادبی فارسی ، آشنایی با پدیده‌های جهان هستی با مطالعه متون فارسی

عنصر عمل :  توانایی کاربرد انواع پاره‌مهارت‏های نگارش فارسی ، خواندن آثار زبانی و ادبی فارسی ، بیان افکار و احساسات به زبان فارسی ، مطالعه متون فارسی درباره طبیعت و محیط اطراف ، گفت‏و‎‏گو با دیگران به زبان فارسی ، سخن گفتن در حضور جمع به زبان فارسی ، گوش دادن به سخنان دیگران ، کاربرد قواعد دستوری در گفتن و نوشتن به فارسی ، کاربرد زیبایی‏های ادبی در گفتار و نوشتار فارسی